इतिहास अध्यापनातील आधारभूतता

अ ) इतिहास अर्थ आणि स्वरूप :-
         इतिहासाचा संबंध भूतकाळाशी येत असल्याने निर्जीव घटना सजीव करण्याचे सामर्थ्य या विषयात दडलेले आहे .त्या सर्व घटना एकत्रित व क्रमवार मांडण्याचा प्रयत्न इतिहासात होतो .म्हणून मानवी जीवनात इतिहासाला अनाण्यासाधारण महत्व आहे .

इतिहास म्हणजे काय ?
         "इतिहास म्हणजे वर्तमानकाळ आणि भूतकाळ यामधील कधीही न संपणारा संवाद होय ."
          - प्रा. इ .एच .कार

         " इतिहास म्हणजे स्वताचे प्रतिबिंब पाहण्याचा आरसा " - मार्टिन ल्युथर

         "मनुष्याचा इतिहास हाच एकमेव इतिहास होय " - रवींद्रनाथ टागोर


इतिहासाचे स्वरूप :-

            १) विशाल व विश्वरूप स्वरूप
            २) मानवी यश व अपयश यांचा शोध
            ३) भवितव्य वर्तवण्याची क्षमता
            ४) मानवी जीवनातील  अंगांचा समावेश
            ५) प्रचलित सामाजिक समस्यांचे मुळ
            ६) भूतकाळाशी संबंध
            ७) सत्याकथनास  वाव

इतिहास अध्यापनाची माध्यमिक स्तरावरील उद्दिष्टे :-

१) विद्यार्थ्यांना मानवी विकास व सामाजिक आर्थिक ,सांस्कृतिक ,राजकीय पार्श्वभूमीचे आकलन होण्यास          मदत करणे .
२) विद्यार्थ्यांना भूतकाळ व भविष्यकाळ यातील तौलनिक अभ्यास करण्यास प्रवृत्त करणे .
३) विद्यार्थ्यांना संस्कृतीचा आपापसात झालेल्या आंतर क्रियांचे योगदान समजण्यास मदत करणे.
४) विद्यार्थ्यांत  इतिहास अभ्यासाचा वस्तुनिष्ठ दृष्टीकोन विकसित करणे .
५) विद्यार्थ्यांत देशाभिमान जागृत करून भावात्मक ऐक्य निर्माण करणे .