mazya swapnatil nirmalgaon

maaJyaa svaPnaatIla inama-LgaaMva

Avatravaa svaga- [qao

Ana pavana BaUmaI vhavaI

inama-LgaaMva mhNaUnaI maaJyaa

gaavaacaI gaNanaa vhavaI

         hao svaga-ca Avatravaa maaJyaa gaavaamaQyao. maR%yaUnaMtr mhNao savaa-Mnaa svaga-ca tr hvaa Asatao naa.pNa maR%yaUnaMtr %yaa svaga-p`aPtIcaI ikMmat kaya hao rahIlaI Æ AaiNa Kra svaga- tr [qaoca Aaho naa. yaa BaUtlaavar. maolyaanaMtr maI svaga- paihlaa AsaM kuNaI yao}na saaMigatlaolaM malaa trI Aazvat naahI.Asaao malaa maa~ svaga- inamaa-Na krayacaa Aaho. kdaicat tumhalaa maI vaoDa vaaTona pNa Ahao Krca maI svaga- inamaa-Na krNaar Aaho. maaJyaa inama-Lgaavaacyaa $panao.

malaa maaiht Aaho tumhalaa maaJaM baaolaNaM pTNaarca naahI.tumhalaa puravaa hvaa Asaola naa.Ahao ijaqao ijavaMt maaNasaalaa ijavaMt Asalyaacaa puravaa Vavaa laagatao itqaM maaJaM kaya Æ

         calaa tr maga Aaja maI tumhalaa maaJyaa svaPnaatIla inama-LgaavaacaI safrca GaDvaUna AaNatao naa. ho pha maaJyaa inama-Lgaavaat jaaNyaasaazI kSaI p@@yaa rs%yaacaI saaoya kolaolaI Aaho. rs%yaacyaa dutfa- saavalaI doNaaro vaRxa Aahot.ho vaRxa gaavak¹yaaMnaI svat: laavalao Ana d<ak Gao}na vaaZvalao Aahot. qaaoDM AaScaya- vaaTlaM Asaola naa tumhalaa d<ak Gaotlaoya mhNajao. Ahao vaRxa d<ak GaoNao mhNajaoca raop laavalyaapasaUna to maaozM hao[- pya-Mt %yaacaI naIT kaLjaI GaoNao.AaiNa barM ka vaRxaapasaUna jaao palaapacaaoLa haotao %yaapasaUna saoMid`ya Kt tyaar krtao.AgadI saaop Aaho to.GaraMcaI rcanaa pha barM kSaI Aaho. GaraMpuZo AMgaNa AnaM Garamaagao prsabaaga Aaho.Garatuna yaoNaayaa saaMDpaNyaacaa vaapr k$na AamhI prsabaaga fulavatao.kaya mhNata Æ GaratIla kcara Ahao yaa kcayaacaa ]pyaaoga AamhI saoMid`ya Kt inaimatI-saazIca krtao. P`a%yaokacyaa GarI SaaOcaalaya Aahot.ga`amasqaaMnaIca ekmaokaMcyaa sahkayaana-o baaMQailayaot tI.gaavaamaQao naLyaaojanaa sau$ Aaho.yaa paNyaacaa vaapr f@t ipNyaasaazI krtat.Ana barM ka maaJyaa gaavaatIla baayaka ivaihrIvar kpDo Qauvat naahIt. ivaihrI BaaovatI kRYNavaNaI- tuLsa laavalaolaI Aaho.%yaamauLo DasaaMcaa p`aduBaa-va haot naahI.AaOYaQaaMcaI fvaarNaI hI vaoLovar kolaI jaato. Gaavaat p`aqaimak Aaraogya koMd`hI Aaho.

          Aro hao  ,ek gaaoYT daKvaayacaI ivasa$naca gaolaao. ho baGaa saaOr idvao.saUyaa-pasaUna imaLNaayaa Axaya }jao-caa vaapr k$na AapNahI smaaT- vhayalaaca paihjao naahI ka Æ      Ahao pNa AjaunahI tumhI malaa ek p`Sna ivacaarlaolaa naahI. kaya mhNata Æ kaoNata p`Sna Æ gaavak¹yaamaQyao kQaI BaaMDNaM haotat ka ho naahI ivacaarlaMt tumhI malaa. Ahao yaasaazI AamhI saxama ASaI ga`amapMcaayat Ana tMTamau@t saimatI sqaapna kolaI Aaho.sava-jaNa AaplaI kamaM caaoKpNao bajaavatat bajaavatat , maga BaaMDNaM haotIlaca kSaalaa

          AsaM ho maaJaM svaPnaatIla inama-Lgaava Aaho kI naahI sauMdr² KrM KrM saaMgaayacaM hM²

                            sauMdr maaJaM gaava

                           p`omaL [qalaI maatI

                          vasavaU inama-Lgaava Ana

                         japUyaa maaNausakIcaI naatI

                                                       विवेक  शेळके 

                                                                                                                   

संभाजीराज- एक आदर्श राजा

छत्रपती शिवाजी महाराजांचे निधन
झाल्यानंतर 1680
च्या सुमारास संभाजीराजे गादीवर बसले.
तेव्हापासून ते मृत्यूपर्यंत (1689) चा हा केवळ
नऊ वर्षांचा काळ
महत्त्वाचा आहे.”
“अवघे तेवीस वर्षांचे वय.औरंगजेब,इंग्रज,
पोर्तुगीज,
सिद्धी अशी गनिमांची संकटे चहूबाजूंनी
स्वराज्याला गिळंकृत करण्यास
आली होती.
मात्र
त्याही स्थितीत संभाजीराजे संकटांवर
केवळ
स्वार झाले नाहीत; तर त्यांनी सर्व
आक्रमकांच्या उरात
धडकी भरवली.
त्या नऊ वर्षांच्या काळात
त्यांनी केवळ स्वराज्याचे संरक्षण केले
नाही तर संवर्धनही केले.
स्वराज्याचा निम्म्या भारतात
विस्तारकेला.
राजपुतांची साथ मिळाली असती तर ते
दिल्लीचे तख्तही ते
काबीज करू शकलेअसते.
ही कामगिरी “केवळ अद्भुत’ म्हणता येईल
अशीच आहे.
जगात
त्याची तुलना होऊ शकत नाही.
उण्यापुऱ्या नऊ वर्षांत एकही पराभव, तह
वा माघार नसलेल्या 240
लढाया त्यांनी केल्या.
सैन्यदल अफाट वाढवले. तंजावर (कर्नाटक),
मद्रास (मदुराई),
पावणकोट, त्रिचनापल्ली (तमिळनाडू),
पाटणा (बिहार), बंगालपर्यंत
फौजा घुसवल्या.
खजिना दुप्पट
केला.
शिवाजी महाराजांच्या राज्याचा
विस्तार पाच हजार किलोमीटरपर्यंत
वाढवला.
नऊ वर्षांत 240 लढाया करणारे युवराज
संभाजीराजे
दिवसाच्या 24 पैकी 20 तास घोड्यावर
असत.
त्यांनी पत्नीला प्रशासकीय
हक्क,अधिकार, स्वतंत्र
शिक्का देऊन राज्य कारभार
करायलाप्रोत्साहन दिले.
स्वराज्याचा स्वतंत्र
दारूगोळा कारखाना काढला.
तरलता तोफखाना काढला. जंजिऱ्याजवळ
पूल बांधला. नवी गावे बसवली.
व्यापारीपेठा बसवल्या. धरणे बांधली.
लढाईमुळे विस्थापित झालेल्यांचे
पुनर्वसनही केले.
आरमार वाढवून दर्यावर हुकमत निर्माण
केली.
चार नवे
किल्ले बांधले.
पराक्रमी सैनिकांना बक्षिसे दिली.
लढाईत
मारल्या गेलेल्यांच्या कुटुंबांची सोय
केली.
हे सारे
करण्यास त्यांना केवळ नऊ वर्षे मिळाली.
वाटते तेवढे सोपे नाही. अद्भुत, अचाट,
अतुलनीयच ठरेल.”
“संभाजीराजांनी शत्रूंवरएवढी जरब
बसवली, की मुअज्जम
आणि शहाबुद्दीन यांनी दोन
बाजूंनी घेरण्याची
व्यूहरचना केली असताना गोवेकरांनी त्यां
करण्याचे
धाडस देखील केले नाही. उलट
संभाजीराजांचा
मार्ग
मोकळा करण्यासाठी त्यांनी राजधानी
बदलली.
मोगलाईला धोका होता म्हणून…
“”मराठ्यांचे स्वराज्य रयतेचं, तर सर्व
शाह्या या बादशहांच्या होत्या.
स्वराज्याचा प्रयोग भारतभर
पसरण्याचा धोका होता
बुंदेलखंड त्याचे उदाहरणहोते.
म्हणून औरंगजेब सर्व ताकदीनिशी स्वराज्य
उद्ध्वस्त करण्यास दक्षिणेत आला.
पण स्वतःचं राज्य समजून
मराठी जनता प्राणपणानं लढली.
संभाजीराजांचं हौतात्म्य
 त्यांच्यासमोर आदर्श होता.
म्हणून औरंगजेबाचं स्वप्न अपुरं राहिलं.
त्याला पुन्हा उत्तरेलाही जाता आलं
नाही. त्याचा महाराष्ट्रातच
अंत झाला....!!
जय शिवराय...
जय शंभूराय...